Chủ trì buổi trao đổi với báo chí về chuyên án đặc biệt này, đại tá Phạm Đình Ngọc - trưởng Phòng cảnh sát hình sự, Công an TP.HCM - chia sẻ việc xác lập chuyên án triệt phá đường dây mua bán trẻ sơ sinh núp bóng cho nhận con nuôi và làm giấy tờ giả nhằm thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an; Đảng ủy và ban giám đốc Công an TP.HCM trong đợt cao điểm phòng chống mua bán người.
Công an TP.HCM khuyến cáo người dân khi có nhu cầu cho, tặng hoặc nhận con nuôi phải liên hệ cơ quan chức năng làm đúng thủ tục quy định, không nên lên các trang mạng, hội nhóm trên mạng xã hội để cho, xin, nhận trẻ sẽ bị các nhóm tội phạm lợi dụng thực hiện hành vi mua bán trẻ em.42 cháu bé có liên quan
Chuyên án đã triệt phá thành công đường dây mua bán trẻ sơ sinh, làm giả giấy tờ, tài liệu của cơ quan, tổ chức, hoạt động tại các hội nhóm kín trên mạng. Qua đó đã khởi tố bị can, ra lệnh bắt tạm giam 16 người, trong đó có đối tượng chủ mưu, cầm đầu.
Đường dây này đã điều hành, thực hiện việc mua bán trẻ sơ sinh tại 32 tỉnh, thành phố trong cả nước.
Đặc biệt, kết quả triệt phá đường dây mua bán người lớn như vậy được thực hiện trong chưa đầy 30 ngày kể từ khi phát hiện nguồn tin.
Đại tá Phạm Đình Ngọc cho hay: "Kết quả mà Phòng cảnh sát hình sự và Công an quận Tân Bình đạt được nhờ sự chỉ đạo kịp thời, quyết liệt, sát sao của Đảng ủy, ban giám đốc Công an TP.HCM. Hiện chúng tôi đang tiếp tục điều tra, mở rộng vụ án".
Ông Ngọc cho hay sau khi các thông tin, tài liệu được cung cấp, xác định tính chất nghiêm trọng của sự việc, Đảng ủy, ban giám đốc Công an TP.HCM mà trực tiếp là giám đốc Công an TP.HCM đã chỉ đạo xác lập chuyên án trinh sát để tập trung đấu tranh làm rõ và phân công thiếu tướng Mai Hoàng - phó giám đốc, thủ trưởng Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP.HCM - làm trưởng ban chuyên án.
Trung tá Trần Trung Hiếu - phó trưởng Công an quận Tân Bình - cho biết qua việc phát động phong trào toàn dân tích cực tham gia tổ chức tố giác tội phạm và công tác nắm tình hình tại các hội nhóm trên không gian mạng có liên quan hoạt động cho nhận con nuôi, Công an TP.HCM phát hiện nhiều thông tin, tài liệu nghi vấn thực hiện hoạt động mua bán trẻ sơ sinh thông qua hội nhóm "cho nhận con nuôi" trên mạng xã hội Facebook, Zalo.
Theo ông Hiếu, từ sự chỉ đạo của Phó giám đốc, thủ trưởng Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP.HCM Mai Hoàng, ban chuyên án đã nhanh chóng xác minh và khởi tố các đối tượng với các tội danh mua bán trẻ em, sản xuất giấy tờ giả, trong đó có ba người phạm cả hai tội danh.
Các đơn vị trong chuyên án đã phối hợp theo thẩm quyền, giải cứu được các cháu bé, đồng thời xác định được 42 cháu bé có liên quan và hai xưởng sản xuất giấy tờ giả tại Bình Dương và Đồng Nai.
"Các đơn vị đã áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, khẩn trương và quyết liệt xác minh, xử lý nghiêm, triệt để các đối tượng trong đường dây tội phạm, đặc biệt là kịp thời giải cứu các trẻ sơ sinh là nạn nhân bị mua bán", ông Hiếu nêu rõ.
Ai là đối tượng cầm đầu?
Báo cáo của Công an TP.HCM cho thấy từ những manh mối nhỏ nhất, ban chuyên án đã phát hiện, triệu tập Nguyễn Thị Ánh Đào (sinh năm 1989, thường trú Nghệ An) đang nuôi (giữ) một trẻ sơ sinh nam mới 3 ngày tuổi tại một khách sạn ở quận Tân Bình.
Bước đầu, Đào thừa nhận bằng thủ đoạn gian dối tìm nhận con nuôi do hoàn cảnh hiếm muộn để liên lạc, nhận nuôi đứa bé của chị N. (mẹ ruột đứa trẻ) nhưng thực chất "bán" đứa bé để thu lợi bất chính 40 triệu đồng.
Đào cũng chính là 1 trong 4 đối tượng điều hành đường dây tội phạm mua bán trẻ sơ sinh dưới hình thức cho nhận con nuôi hoạt động với quy mô lớn tại 32 tỉnh, thành phố.
Ba người khác gồm Hoàng Thị Nhung (sinh năm 1982, thường trú tỉnh Đồng Nai), Đỗ Thị Thúy Ngân (sinh năm 1994, thường trú Hà Nội), Cao Thị Thu Phương (sinh năm 1983, thường trú Hải Dương).
Trong đó, theo đại tá Phạm Đình Ngọc: "Cơ quan điều tra xác định đối tượng Cao Thị Thu Phương là đối tượng chủ mưu cầm đầu đường dây". Nhóm này được giúp sức bởi 6 người môi giới.
Đáng chú ý, ông Ngọc cho hay để hợp thức hóa việc mua bán trẻ sơ sinh dưới hình thức cho nhận con nuôi, các đối tượng đã móc nối làm giả giấy chứng sinh nhằm qua mặt các cơ quan chức năng để hợp thức hóa thủ tục cho nhận con nuôi và đăng ký khai sinh cho các cháu bé. Đường dây làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức do Phan Phương Nam (sinh năm 1989, cư trú Đồng Nai) cầm đầu.
Khám xét khẩn cấp địa điểm làm giả giấy tờ, tài liệu tại thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, Công an TP.HCM phát hiện, thu giữ 49 công cụ, phương tiện (máy tính, máy in, máy dập, máy photo, máy ép nhựa, mực in, các loại con dấu, các loại phôi...) và hàng ngàn giấy tờ giả các loại, trong đó có nhiều giấy chứng sinh giả.
Lần theo thông tin từ các giấy chứng sinh giả bị thu giữ, Công an TP.HCM đã thành lập 9 tổ công tác khẩn trương xác minh 84 trường hợp trẻ sơ sinh có dấu hiệu bị mua bán tại 32 tỉnh, thành phố trong cả nước.
Qua đó phát hiện, giải cứu kịp thời các trường hợp trẻ em đã bị mua bán; tiến hành bàn giao, phối hợp cấp ủy, chính quyền địa phương thực hiện việc bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho các nạn nhân.
Ý thức của người dân tham gia các tương tác trên không gian mạng rất quan trọng. Do vậy cần có các biện pháp tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức cho người dân khi sử dụng các mạng xã hội để không bị các đối tượng lợi dụng, thực hiện hành vi phạm tội.Lật tẩy việc mua bán, nhận con nuôi để tránh thi hành án
Ngoài việc triệt phá được đường dây mua bán người lớn, đại tá Phạm Đình Ngọc - trưởng Phòng cảnh sát hình sự, Công an TP.HCM - cho biết chuyên án đã "lột trần" được thủ đoạn lợi dụng việc hợp thức hóa hành vi mua bán người làm con nuôi để trốn thi hành án. Đây là thủ đoạn mới.
Cụ thể ban chuyên án đã phát hiện, giải cứu bé trai 20 ngày tuổi bị đối tượng Vi Thị Anh (sinh năm 1986, cư trú tỉnh Sơn La) mua lại dưới thủ đoạn nhận con nuôi để hoãn chấp hành án phạt tù. Anh hiện là đối tượng đang chờ chấp hành 2 bản án với tổng hình phạt 12 năm 6 tháng phạt tù về tội mua bán trái phép chất ma túy.
Ông Ngọc cho biết thời gian tới Phòng cảnh sát hình sự cũng sẽ đề cập đến thủ đoạn này để các cơ quan thẩm quyền hoàn thiện pháp luật làm sao ngăn chặn các đối tượng lợi dụng kẽ hở pháp luật nhằm che giấu, hoãn thi hành án.
Theo Công an TP.HCM, việc triệt phá đường dây mua bán trẻ em là chiến công xuất sắc trong triệt phá đường dây tội phạm mua bán trẻ sơ sinh nêu trên thể hiện tinh thần khẩn trương, mưu trí, sáng tạo và trách nhiệm cao trong nhiệm vụ đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, vì cuộc sống bình yên và hạnh phúc của nhân dân của lực lượng Công an TP.HCM.
Tội phạm ngoài đời thực và trên không gian mạng diễn biến phức tạp
Tại cuộc họp báo chiều 28-8, phóng viên đặt câu hỏi từ chuyên án, Công an TP.HCM có những giải pháp gì để ngăn chặn tội phạm mua bán người trên không gian mạng.
Trao đổi lại, đại tá Phạm Đình Ngọc cho hay thời gian qua, từ chỉ đạo của Bộ Công an, ban giám đốc Công an TP, UBND TP, Công an TP.HCM đã đấu tranh phòng chống tội phạm, tham mưu cho UBND TP phát huy sức mạnh của toàn hệ thống chính trị trong việc phòng chống, ngăn chặn các loại tội phạm, trong đó có tội phạm mua bán người.
Theo ông Ngọc, tội phạm đời thực và trên không gian mạng diễn biến phức tạp, các đối tượng luôn sử dụng không gian mạng để giao dịch, liên doanh, thậm chí thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.
Nói về giải pháp, ông Ngọc cho hay thời gian tới, Công an TP.HCM sẽ vừa phòng ngừa vừa đấu tranh, đồng thời có biện pháp tham mưu cho đảng bộ, chính quyền TP, trong đó đẩy mạnh tuyên truyền cho người dân biết được các thủ đoạn phạm tội để không mắc bẫy của các đối tượng. Công an TP.HCM cũng sẽ đấu tranh ngoài đời thực và trên không gian mạng bằng các biện pháp nghiệp vụ để ngăn chặn tình trạng này.
Bán từ 35 triệu đến 75 triệu đồng/bé
Theo báo cáo của Công an TP.HCM, từ đầu năm 2024 đến nay, đường dây tội phạm thông qua hội nhóm kín trên mạng xã hội đã liên hệ, kết nối với các phụ nữ mới sinh có hoàn cảnh khó khăn, không có khả năng nuôi con để mua 16 đứa trẻ (từ 3 ngày đến 3 tháng tuổi) với số tiền từ 10 triệu - 23 triệu đồng/trẻ, sau đó bán lại với số tiền từ 35 triệu - 75 triệu đồng/trẻ, thu lợi bất chính hàng trăm triệu đồng.