Nhà xuất bản 'thắng đậm', chị lao công méo mặt vì giá sách

Hai tuần nay, chị Lê Thị Hoa - lao công tại một khu chung cư ở Quận 10, TP.HCM đã nhờ người quen đăng thông tin tìm việc làm thêm theo giờ trong nhóm Zalo của cư dân.

Chị Hoa tâm sự hàng ngày chị chịu trách nhiệm lau dọn hành lang và khu vực đổ rác của 15 tầng nhà, công việc vốn dĩ đã rất vất vả và kéo dài từ sáng đến chiều muộn, nhưng chị cũng thường xuyên phải tăng ca đến 10h tối mới được nghỉ.

“Mấy tháng trước, tôi chỉ tăng ca khi không thể từ chối. Nhưng bây giờ, tôi phải cố thêm”.

Lý do, theo chị Hoa, là những khoản dự chi đầu năm học cho 3 đứa con đang ở với bố và ông bà dưới quê Đồng Tháp, mà trong đó có SGK và các loại sách kèm theo là khoản chi không nhỏ.

Năm nay, chị Hoa có một bé lên lớp 6, một bé lớp 2 và một bé vào lớp 1.

“Hồi bé đầu mới đi học, SGK rẻ lắm đâu như hơn 100 nghìn thôi. Nhưng năm ngoái bé thứ hai học lớp 1 theo chương trình mới gì đó, tiền mua sách đã mấy trăm nghìn rồi, nhưng bé đầu học chương trình cũ nên tiền SGK vẫn rẻ. 

Năm nay, tôi thấy ông xã bảo bé học lớp 6 tiền SGK đâu như 300 nghìn, 400 nghìn gì đó, bé thứ hai cũng vậy. Số tiền chồng bảo mua sách cho con gồm cả vở bài tập kèm theo các môn. Cô giáo bảo mua để các con làm cho tiện thì chúng tôi cũng phải mua thôi".

Cũng là dân ngoại tỉnh về Sài Gòn kiếm sống, anh Nguyễn Văn Thanh (Đắk Lắk) hàng ngày chạy xe ôm công nghệ. Anh Thanh là lao động chính nuôi bố mẹ già mất sức lao động, hai đứa con sẽ lên lớp 4 và lớp 6.

Xăng lên giá quá cao như hiện nay ảnh hưởng không nhỏ tới công việc và thu nhập của người đàn ông này. Vì vậy, khi được hỏi tới việc chuẩn bị cho năm học mới của hai đứa con, anh Thanh nói “chỉ nghe vợ bảo năm nay tiền mua sách vở tăng nhiều lắm, anh ráng làm”.

“Vợ nói vậy thì tôi biết vậy, cố lo cho tụi nhỏ đi học chứ biết làm sao nữa” – anh Thanh thở dài.

Trong khi đó, chị Lê Ngọc Thúy mưu sinh bằng việc bán rau tại một chợ cóc ở quận Hà Đông cũng đang lo về khoản tiền đầu năm cho hai đứa con – 1 bé lớp 7 và 1 bé lớp 10.

“Năm ngoái, bé thứ hai vào lớp 6 chỉ thấy nhà trường thông báo học SGK mới và phải đóng tới hơn 600 nghìn đồng để mua, chứ trước đây ít hơn nhiều. 

Tiền SGK của bé lớn năm ngoái cũng không nhiều, nhưng năm nay tôi cũng nghe nói lớp 10 sẽ học chương trình mới, giá sẽ cao hơn”. 

Theo chị Thúy, trước đây tiền mua sách vở đầu năm nhẹ nhàng hơn nhiều, nặng thường là những khoản đóng góp khác. 

“Nhưng bây giờ cứ mua các loại sách cũng hết tiền triệu, với dân lao động kiếm từng nghìn bạc, đây là khoản không nhỏ”.

Không chỉ phụ huynh, nhiều thầy cô giáo cũng bày tỏ sự e ngại khi không ít học sinh không đủ tiền mua sách, nhất là sau dịch Covid vừa qua.

Cô T.N, giáo viên tiểu học ở huyện Bảo Lâm (Cao Bằng) cho hay: “Tôi thấy giá SGK mới khá đắt. Các cô vùng cao vất vả lo từng cái bút, quyển vở, giờ muốn mua những bộ sách mới cũng phải suy nghĩ”.

Tuy nhiên, điều cô T.N lo ngại nhất lại là “túi tiền” của phụ huynh sẽ không kham nổi. 

“Phụ huynh ở đây kinh tế chủ yếu chỉ nhìn vào nương rẫy. SGK cho đến nay vẫn như là tài liệu bắt buộc nên gia đình nào cũng cố mua đầy đủ. Với những nhà có từ 2 con tầm tuổi ăn học thì giá SGK cao như bây giờ rất áp lực với họ” - cô giáo vùng cao bày tỏ.

Mới đây, theo báo cáo kết quả kinh doanh, NXB bản Giáo dục Việt Nam - đơn vị có 2 bộ SGK mới là "Kết nối tri thức và cuộc sống" và "Chân trời sáng tạo" - đã in hơn 164 triệu quyển sách giáo khoa trong năm 2021 – vượt 40% so với kế hoạch. Tổng doanh thu đạt 1.828 tỷ đồng, trong đó trên 97% đến từ hoạt động phát hành sách và phần thiểu số là nguồn thu tài chính.

Lãi sau thuế của NXB này là 287 tỷ đồng, cao gấp 250% so với kế hoạch được cơ quan chủ quản là Bộ GD-ĐT tạo giao. Đây là mức lãi cao nhất từ trước đến nay mà NXB này đạt được. Những năm trước, lợi nhuận chỉ từ 120-150 tỷ đồng.

Từ năm học 2020-2021, khi bắt đầu triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới với lớp 1, giá SGK đã cao hơn bộ cũ từ 3-4 lần. Năm nay, giá SGK lớp 3, 7 và 10 cũng cao hơn 2-3 lần so với sách cũ.

Lãnh đạo NXB giải thích giá SGK tăng cao do chi phí tăng ở cả bốn yếu tố cấu thành giá bán là số lượng cuốn sách trong một bộ sách, chi phí tổ chức bản thảo, chi phí vật tư và chi phí tiếp thị.