Sáng 20/11, sau khi một số đại biểu quốc hội nêu ý kiến liên quan lĩnh vực Y tế, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan đã trả lời, giải trình một loạt vấn đề.
Giấy chuyển viện vẫn rất cần thiết
Về việc Đại biểu Nguyễn Anh Trí nêu khó khăn, phiền toái của người dân khi chuyển viện, đặc biệt là kiến nghị bỏ giấy chuyển viện, Bộ trưởng Y tế khẳng định: "Vai trò giấy chuyển viện rất cụ thể, ghi rõ tình trạng lịch sử điều trị cũng như bệnh án, nên khi chuyển tuyến dù là giấy hay điện tử cũng rất cần thiết".
Theo bà Lan, việc giảm thủ tục phiền hà cho người dân khi đi khám chữa bệnh phải đảm bảo sự bền vững của hệ thống y tế, tránh quá tải dồn lên tuyến trên.
Luật Khám chữa bệnh cũ chia làm 4 cấp chuyên môn khám chữa bệnh, luật mới hiện hành là 3 cấp, đảm bảo các cấp nào được khám chữa bệnh đến mức độ nào, căn cứ khả năng đáp ứng của cơ sở và tình trạng người bệnh
Do đó, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết: "Giải quyết bài toán quá tải cũng qua nhiều đời bộ trưởng phải giải trình. Trước đây, bệnh nhân phải chuyển từ tuyến dưới lên tuyến trên, nhưng từ năm 2016 đã thông tuyến cấp huyện và 2021 đã thông tuyến toàn tỉnh. Bước chuyển tuyến tạo thuận lợi cho người dân đã cơ bản hoàn tất. Nhưng vấn đề là từ tuyến huyện, tuyến tỉnh có được chuyển thẳng lên tuyến Trung ương hay không?".
Bộ trưởng thông tin thêm hiện việc chuyển tuyến được chia làm 2 luồng:
- Từ tuyến dưới lên tuyến trên nếu cơ sở không đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh cho người dân.
- Từ tuyến trên xuống tuyến dưới khi bệnh tật ổn định, đảm bảo công tác điều trị lâu dài.
Tuy nhiên, để giảm thủ tục hành chính Bộ Y tế sẽ tiếp thu và đang tập trung sử dụng việc chuyển tuyến điện tử, giải tỏa khó khăn cho người dân.
Chính sách đấu thầu đã được tháo gỡ, tại sao vẫn thiếu thuốc, thiết bị y tế?
Về thiếu thuốc, vật tư y tế, Bộ Y tế đã nhiều lần báo cáo Quốc hội và cử tri và được Quốc hội, Chính phủ quan tâm chỉ đạo, hướng dẫn, tháo gỡ. Ngành y tế được áp dụng quy định chỉ cần một báo giá để tạo thuận lợi cho mua sắm.
Về quy định đấu thầu chọn giá thấp nhất, ngành y tế cũng được tháo gỡ, trường hợp cần thiết không phải giá thấp nhất vẫn được mua sắm nếu được Hội đồng khoa học đồng ý. Luật Đấu thầu cũng đưa ra nhiều nội dung mua sắm đặc thù cho ngành y tế.
Các nghị quyết của Quốc hội đã tháo gỡ nguồn cung thuốc, trang thiết bị vật tư y tế, cơ chế chính sách mua sắm cũng đã được tháo gỡ. "Nhưng tại sao vẫn thiếu thuốc, trang thiết bị, thực chất vấn đề nằm ở đâu", Bộ trưởng đặt vấn đề.
Theo bà Lan, việc mua sắm thuốc có 3 cơ sở đảm nhận: Bộ Y tế (chiếm 16-18% tổng số thuốc), còn lại đấu thầu tập trung cấp tỉnh và cơ sở tự mua sắm.
Như vậy, nguyên nhân dẫn đến thiếu thuốc, vật tư y tế do việc triển khai tại địa phương, cơ sở y tế làm nhiệm vụ đấu thầu nhưng "anh em toàn bác sĩ" nên lúng túng.
Bên cạnh đó, Bộ Y tế phân cấp, phân quyền toàn diện cho các cơ sở y tế thuộc bộ mua sắm. Nhưng cơ sở y tế địa phương chỉ được mua trong 100 triệu đồng. Nếu trên 100 triệu, các cơ sở phải trình Sở Y tế, Sở Tài chính và UBND tỉnh phê duyệt, nên quy trình rất lâu.
Bộ trưởng Y tế cũng đề nghị các tỉnh rà soát lại quy định, đảm bảo quản lý được và giao quyền cho các cơ sở, tránh thủ tục phiền hà.
Về vấn đề thuốc liên quan đến BHYT, bà Lan cho biết năm 2024 sẽ ban hành thông tư rà soát sửa đổi, đáp ứng yêu cầu người bệnh và danh mục thuốc đáp ứng yêu cầu điều trị tốt nhất cho người bệnh.
Về tình trạng các bệnh viện "vay mượn" thuốc, trang thiết bị vật tư y tế, theo Bộ trưởng Y tế, trong quy định đấu thầu không có "vay trước trả tiền sau", hoặc vay đổi. Tuy nhiên, khi dịch Covid-19 bùng phát, nhu cầu phòng chống dịch cấp bách, cơ sở y tế đã phải vay mượn để đảm bảo nhu cầu khám chữa bệnh và xét nghiệm.
Nghị quyết 99 của Quốc hội đã giao cho Chính phủ sẽ phải ban hành hướng dẫn để xử lý tình trạng vay mượn này trước tháng 12/2024. Dù vậy, bà Lan chia sẻ "việc này rất khó". Bộ Y tế cũng đang phối hợp với UBND các tỉnh, đề nghị báo cáo thực trạng vay mượn của các bệnh viện. Đến nay, số vay mượn theo báo cáo chính thức là 1.690 tỷ đồng. Trong đó, vay mượn thuốc thiết bị vật tư y tế là hơn 750 tỷ; kit xét nghiệm là gần 940 tỷ...
Bộ Y tế đã phân loại các hình thức vay mượn, từ đó giao cho đơn vị trực thuộc xây dựng phương án xử lý. Do chưa có tiền lệ và quy định trong luật nên Chính phủ sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho cơ chế xử lý.
