Giai đoạn 2021–2025, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) ở Nghệ An bước vào quỹ đạo triển khai mới khi hệ thống cơ chế, chính sách được hoàn thiện, nguồn lực huy động đạt mức cao và phong trào toàn dân tham gia ngày càng lan tỏa sâu rộng. Với tổng nguồn lực hơn 66.154 tỷ đồng, hàng nghìn km đường giao thông, thủy lợi, lưới điện được đầu tư; chất lượng giáo dục, y tế, chuyển đổi số và giảm nghèo đều có bước tiến rõ rệt. Diện mạo nông thôn Nghệ An đang chuyển từ mục tiêu “xây dựng” sang mục tiêu “nâng cao chất lượng sống”, hướng tới phát triển bền vững.
Nền tảng chính trị vững chắc – động lực cho giai đoạn tăng tốc
Trong bối cảnh nhiều khó khăn về cơ chế và nguồn vốn cho xây dựng NTM, Nghệ An đã lựa chọn phương thức chỉ đạo tập trung, quyết liệt. UBND tỉnh liên tục kiện toàn Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia qua các năm 2021, 2022 và 2025; phân định rõ trách nhiệm từng thành viên; duy trì họp định kỳ để kịp thời tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư. Sở NN&PTNT được giao vai trò cơ quan thường trực, bảo đảm sự phối hợp đồng bộ giữa các sở, ngành và địa phương.
Cầu vượt đường sắt Quốc lộ 7 tại Diễn Châu đã hoàn thành đưa vào sử dụng
Bên cạnh đó, tỉnh kịp thời ban hành nhiều chính sách nhằm thúc đẩy phong trào xây dựng NTM. Cụ thể, Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 13-CT/TU ngày 3/12/2022 nhằm tăng cường lãnh đạo quá trình xây dựng NTM; HĐND tỉnh ban hành nhiều nghị quyết quan trọng về phân bổ vốn, cơ chế hỗ trợ và hệ thống tiêu chí. UBND tỉnh hoàn thiện bộ tiêu chí xã, huyện đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu; tiêu chí thôn, vườn chuẩn NTM; đồng thời triển khai phong trào “Nghệ An chung sức xây dựng NTM” và 6 chương trình chuyên đề. Để các chủ trương, nghị quyết của tỉnh nhanh chóng đi vào cuộc sống, tỉnh đã chọn xây dựng 2 mô hình thí điểm tại Nam Đàn và Yên Thành. Hai mô hình này được chỉ đạo chặt chẽ, bước đầu tạo hiệu ứng tích cực. Sự đồng bộ trong lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành là cơ sở quan trọng bảo đảm tiến độ và chất lượng chương trình xây dựng NTM trong giai đoạn nhiều biến động.
Trong các chính sách thiết thực, nổi bật, Nghị quyết 24/2020/NQ-HĐND về hỗ trợ xi măng làm đường giao thông nông thôn tiếp tục phát huy hiệu quả, trở thành “đòn bẩy” quan trọng. Giai đoạn 2021–2025, tỉnh giao 571.450 tấn xi măng (tương đương hơn 2.436 km đường) cho các địa phương. Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của các địa phương, đến nay toàn tỉnh đã làm được 3.001/3.265 km đường giao thông, với tổng kinh phí 3.308 tỷ đồng. Tính từ đầu chương trình, Nghệ An đã hoàn thành 13.160 km đường giao thông nông thôn – con số thể hiện rõ tinh thần đồng thuận “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”.
Hệ thống giao thông ở huyện Quỳ Hợp ngày càng được đầu tư đồng bộ
Cùng với đó, chính sách thưởng cho công trình phúc lợi tiếp tục tạo động lực thi đua mạnh mẽ đối với cơ sở, với tổng kinh phí đến tháng 10/2025 đạt 134,44 tỷ đồng. Dù còn một số bất cập nhỏ, nhưng nhìn tổng thể, Nghị quyết 24/2020/NQ-HĐND đã tạo chuyển biến mạnh mẽ, nâng tầm kết cấu hạ tầng nông thôn.
Trước khi thực hiện mô hình chính quyền hai cấp, Ban Chỉ đạo tỉnh được kiện toàn đầy đủ theo Quyết định 5201/2021 và 3523/2022; 100% huyện, xã thành lập Ban Chỉ đạo và Văn phòng Điều phối. Năm 2023, Văn phòng Điều phối cấp tỉnh được cơ cấu lại theo hướng tinh gọn; đến năm 2025 sáp nhập vào Chi cục Kinh tế HT&PTNT nhằm tăng hiệu quả tham mưu và điều phối.
Sau khi triển khai thực hiện mô hình chính quyền hai cấp, Ban Chỉ đạo được kiện toàn, bảo đảm sự tham gia đầy đủ của các tổ chức chính trị – xã hội. Phong trào “Nghệ An chung sức xây dựng NTM” được triển khai sâu rộng, thu hút sự tham gia của 100% sở, ngành và địa phương. Nhiều mô hình hiệu quả từ Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh… được nhân rộng.
Nâng cao chất lượng giáo dục góp phần quan trọng vào xây dựng nông thôn mới toàn diện, bền vững ở Nghệ An
Giai đoạn 2021–2025, toàn tỉnh có 326 tập thể và 361 cá nhân được UBND tỉnh tặng Bằng khen; 3 tập thể, 1 cá nhân được tặng Huân chương Lao động hạng Ba; 2 tập thể nhận Cờ thi đua của Chính phủ; 10 tập thể và 2 cá nhân nhận Bằng khen Thủ tướng Chính phủ. Đây là sự ghi nhận xứng đáng đối với những nỗ lực, đóng góp tích cực từ cơ sở.
Kết quả rõ nét trên các nhóm mục tiêu trọng tâm
Kết quả đạt được không chỉ thể hiện ở những con số tăng trưởng mà còn ở sự chuyển biến tích cực trong chất lượng sống của người dân nông thôn”. Công tác quy hoạch được triển khai đồng bộ, với 275/362 xã và 8/17 huyện phê duyệt quy hoạch. Từ 1/7/2025, tỉnh thực hiện cơ chế mới: Sở Xây dựng lập quy hoạch chung toàn tỉnh; xã, phường lập quy hoạch phân khu, bảo đảm đồng bộ, tránh chồng chéo. Hạ tầng kinh tế – xã hội tiếp tục được tập trung đầu tư. Giai đoạn 2021–2025, toàn tỉnh làm mới 3.001 km đường giao thông; thủy lợi làm mới 398 km, lũy kế 3.747 km; điện nông thôn làm mới 1.349 km, lũy kế đạt 6.505 km. Tỷ lệ trường đạt chuẩn tăng lên 80,3% với 1.166 trường. Y tế cơ sở được củng cố với 90% trạm y tế có bác sĩ, 100% thôn bản có nhân viên y tế được đào tạo.
Phát triển giao thông nội đồng ở huyện Đô Lương
Chuyển đổi số cũng ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực: 100% xã sử dụng chữ ký số và cung cấp dịch vụ công trực tuyến; 80% người dân nông thôn sử dụng Smartphone; 100% xã có sóng di động – tạo nền tảng thúc đẩy xây dựng nông thôn thông minh.
Trong lĩnh vực kinh tế, tỉnh đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp, phát triển HTX, du lịch nông thôn và các mô hình kinh tế hộ, kinh tế trang trại. Hiện có 278 HTX bao tiêu sản phẩm; chương trình OCOP tiếp tục phát huy giá trị, góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản. Tỷ lệ giảm nghèo đạt 1,16%/năm – mức giảm tích cực trong bối cảnh nhiều khó khăn. Giáo dục, văn hóa, y tế được nâng cao, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống người dân.
Sản phẩm OCOP của Nghệ An ngày càng khẳng định uy tín, thương hiệu trên thị trường
Giai đoạn 2021–2025, Nghệ An đã đạt nhiều kết quả nổi bật trong xây dựng NTM, thể hiện qua hệ thống hạ tầng được nâng cấp mạnh mẽ, đời sống người dân được cải thiện, thiết chế văn hóa - giáo dục - y tế được hoàn thiện, bộ máy triển khai ngày càng chuyên nghiệp, phong trào thi đua lan tỏa sâu rộng và nguồn lực huy động vượt trội, thể hiện qua những con số: huy động nguồn lực 66.154 tỷ đồng, làm mới 3.001 km đường giao thông; 1.166 trường học đạt chuẩn; 90% trạm y tế có bác sĩ; 278 HTX bao tiêu sản phẩm…, là minh chứng rõ nét cho nỗ lực của cả hệ thống chính trị và nhân dân.
Trên cơ sở những thành quả đạt được trong xây dựng NTM giai 2021- 2025, bước vào nhiệm kỳ mới, Nghệ An tiếp tục hướng tới mục tiêu xây dựng nông thôn giàu đẹp, văn minh, hiện đại; phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn thông minh, nông dân chuyên nghiệp, nâng cao đời sống nhân dân, góp phần hiện thực hóa mục tiêu Nghệ An trở thành cực tăng trưởng mới của vùng Bắc Trung Bộ.
PV
