Báo chí đối mặt nhiều thách thức trong đấu thầu dịch vụ

Các cơ quan báo chí gặp khó khăn trong công tác đấu thầu. Ảnh: Việt Anh

Quy trình đấu thầu kéo dài và phức tạp

Theo Luật Đấu thầu hiện hành, việc mua sắm dịch vụ báo chí, bao gồm việc mua các sản phẩm, dịch vụ thông tin báo chí, quảng cáo, hoặc các dịch vụ truyền thông khác từ các cơ quan báo chí, nếu có giá trị từ 100 triệu đồng trở lên, phải tuân thủ quy trình đấu thầu, không được chỉ định thầu.

Để tham gia vào các gói thầu cung cấp dịch vụ báo chí, đặc biệt là phát hành báo chí cho các cơ quan Nhà nước, các cơ quan báo chí phải đối mặt với quy trình đấu thầu kéo dài và đôi khi rất phức tạp. Các thủ tục hành chính, hồ sơ yêu cầu, tiêu chí đấu thầu thường rất chi tiết và đòi hỏi các báo chí phải có nhân sự am hiểu trong lĩnh vực này.

Đơn cử, tại Báo Lao Động, các khách hàng lớn là các LĐLĐ tỉnh, thành, công đoàn ngành Trung ương - các đơn vị mua báo để phát tới các cấp công đoàn, đoàn viên, người lao động nhằm kịp thời tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, chương trình hành động của Tổng LĐLĐVN. Tuy nhiên, hiện nay, việc đưa sản phẩm của Báo Lao Động tới khách hàng gặp nhiều khó khăn do quy định của Luật Đấu thầu.

Nguyên nhân là do tại các LĐLĐ tỉnh, thành, công đoàn ngành Trung ương không có cán bộ có chứng chỉ nghiệp vụ về công tác đấu thầu; chưa bao giờ làm công tác đấu thầu (mới chỉ được tập huấn).

Theo quy định của Luật Đấu thầu, đơn vị phải thuê tư vấn độc lập, việc này dẫn tới tốn kém, mất thời gian nên các đơn vị không thực hiện; cùng với đó trong trường hợp đã thuê đơn vị tư vấn về công tác đấu thầu nhưng do không có nghiệp vụ, chứng chỉ về công tác đấu thầu nên cán bộ tư vấn việc mua báo không dám tư vấn, ký nháy vào bản dự thảo đấu thầu để trình lãnh đạo xét duyệt. Một khó khăn nữa là các cơ quan báo chí sẵn sàng hỗ trợ tư vấn cho bên mua báo về công tác đấu thầu - tuy nhiên điều này dễ dẫn tới “hiểu lầm” là thông thầu, trái quy định của pháp luật.

Cũng gặp khó khăn trong công tác đấu thầu, giám đốc trung tâm phát hành quảng cáo của một tờ báo Trung ương cho biết, do phía khách hàng chưa thông thạo về quy trình đấu thầu, dẫn đến nhiều hợp đồng bị trì hoãn tới nửa năm. “Có những hợp đồng lẽ ra bắt đầu từ tháng 1, nhưng vì các đơn vị chưa có kiến thức, kinh nghiệm trong công tác đấu thầu, dẫn đến việc 6 tháng sau chúng tôi mới có thể phát hành báo cho đơn vị này” - vị này cho hay.

Theo vị này, mỗi cơ quan báo chí mang một "màu sắc riêng", và đó chính là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên sự đa dạng và đặc trưng của các cơ quan báo chí. Việc yêu cầu các cơ quan báo chí tham gia vào quá trình đấu thầu có thể sẽ gặp phải những vấn đề lớn, vì những đặc thù này của báo chí rất khó để tiêu chuẩn hóa hoặc áp dụng một cách đồng đều trong khuôn khổ của các gói thầu.

“Mỗi tờ báo có cách truyền tải nội dung khác nhau, uy tín thương hiệu của tờ báo là khác nhau. Vậy nên không thể sử dụng mức giá chung để đấu thầu” - vị này khẳng định.

Thua ngay từ khi bắt đầu

Một vấn đề khác mà các cơ quan báo chí gặp khó khăn trong quá trình đấu thầu là việc phải cạnh tranh với các công ty truyền thông, các đại lý cung cấp báo... Một cơ quan báo chí từng phải cạnh tranh với chính đại lý bán báo của mình và thua ngay từ khi bắt đầu.

Đại diện đơn vị này cho biết, khi các cơ quan muốn đặt mua báo có thể mua qua các kênh: Ký hợp đồng với chính cơ quan báo chí, mua từ Công ty Phát hành báo chí Trung ương hoặc từ các đại lý... Trong khi các cơ quan báo chí không thể tự ý giảm mức giá, thì các đại lý lại có thể giảm giá (trích từ phí phát hành).

Trong khi đó, một cơ quan báo chí trên địa bàn Hà Nội cho biết, đã bị “trượt” 3 hợp đồng từ đầu năm 2024 đến nay do không thể cạnh tranh giá với các công ty truyền thông.

Vị đại diện trung tâm phát hành quảng cáo của cơ quan báo chí này cho biết, có những gói thầu yêu cầu đơn vị tham gia đấu thầu phải có giấy phép hoạt động báo chí. Thế nhưng có những gói thầu không có điều khoản này. Điều này dẫn đến trường hợp các công ty truyền thông (có liên kết với các cơ quan báo chí) cũng có thể tham gia đấu thầu.

Vị này từng gặp trường hợp khi cơ quan báo chí báo giá 1 bài viết có giá 5 triệu đồng, thì các công ty truyền thông chỉ báo giá ở mức 2 triệu đồng. Dù có thể chất lượng tin bài, hình thức, nội dung không đáp ứng được yêu cầu của khách hàng, song so về mức giá, các công ty truyền thông này lại có thể trúng thầu. “Các cơ quan báo chí vốn đã gặp nhiều khó khăn, nay lại càng khó khăn hơn” - vị này cho hay.