Tham gia đoàn công tác có đồng chí Nguyễn Thị Lệ Thủy - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội; đại diện Cục Quản lý công trình Bộ NN&PTNT, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các thành viên trong đoàn công tác.
Về phía tỉnh Nghệ An có các đồng chí Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh: Nguyễn Văn Đệ - Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Thái Thị An Chung - Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh; Phùng Thành Vinh - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; đại diện lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Ban Quản lý Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng, Ban Quản lý đầu tư và xây dựng Thủy lợi 4; đại diện lãnh đạo các huyện Nghĩa Đàn, Quỳ Hợp, Quỳ Châu và các phòng, ban liên quan.
Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An nằm trên địa bàn 2 tỉnh Nghệ An và Thanh Hóa, được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư tại Văn bản số 154/TTg-NN ngày 20/01/2006, được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt Dự án đầu tư tại Quyết định số 1478/QĐ.BNN-XD ngày 26/5/2009. Dự án được đầu tư bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý.
Dự án gồm các hợp phần: Công trình đầu mối, hệ thống kênh thuộc khu tưới lấy nước trực tiếp từ hồ Bản Mồng; Các trạm bơm lấy nước từ sông Hiếu và hệ thống kênh, công trình trên kênh kèm theo; Bồi thường, GPMB, di dân, tái định cư, trên địa bàn tỉnh Nghệ An; Công trình thủy điện.
Sau gần 14 năm, đến nay, dự án đã thực hiện được khoảng 95% khối lượng hợp phần công trình đầu mối, hệ thống kênh thuộc khu tưới lấy nước trực tiếp từ hồ Bản Mồng và cụm công trình đầu mối hồ chứa nước; đã triển khai 8/27 trạm bơm theo phê duyệt trong hợp phần các trạm bơm lấy nước từ sông Hiếu.
Về hợp phần bồi thường, giải phóng mặt bằng, di dân, tái định cư, dự án đã giải phóng 1.199 ha/2.276 ha mặt bằng; di dời 170 hộ với 511 nhân khẩu thuộc xã Châu Bình (Quỳ Châu), với số tiền bồi thường là 165,53 tỷ đồng; khu tái định cư Dốc 77 cho 73 hộ, đang thi công khu tái định cư thuộc khu vực đập phụ 1 cho 24 hộ ; Các công trình chống ngập Châu Bình, thi công đạt khoảng 80%.
Theo Nghị quyết số 135 của Quốc hội, trên địa bàn tỉnh Nghệ An tổng diện tích rừng được phép chuyển mục đích sử dụng sang mục đích khác để thực hiện dự án là 544,77 ha, gồm 130,25 ha rừng tự nhiên và 414,52 ha rừng trồng, tương ứng tổng số tiền trồng rừng thay thế phải nộp là 36.237,15 triệu đồng (với định mức đơn giá tại thời điểm lập phương án là 45 triệu đồng/ha).
Hiện nay, UBND tỉnh Nghệ An đã chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác đối với 88,33 ha rừng tự nhiên và 271,79 ha rừng trồng, tương ứng với số kinh phí trồng rừng thay thế chủ đầu tư phải nộp về Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh là 24.155,1 triệu đồng (chủ đầu tư đã nộp 20.000 triệu đồng). Phần còn lại chưa có quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác và đang chờ Bộ Nông nghiệp và PTNT bố trí tiếp nguồn kinh phí trồng rừng thay thế.
Tổng số tiền chủ đầu tư cần tiếp tục bố trí để thực hiện chuyển mục đích sử dụng rừng theo Nghị quyết của Quốc hội và theo phương án đã được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt là 16.237,15 triệu đồng. Trong đó: 4.155,1 triệu đồng đã có quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác nhưng chưa nộp tiền, và 12.122,05 triệu đồng đối với phần diện tích chưa được chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác.
Đối với công tác thu hồi đất Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng trên địa bản tỉnh Nghệ An có 170 hộ gia đình thuộc diện phải di dời tái định cư. Sau khi được bồi thường, hỗ trợ đầy đủ theo quy định của Nhà nước, bao gồm cả hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp. Đối với các hộ này, đến nay, công tác sản xuất, đời sống ổn định.
Tại buổi giám sát, các thành viên và các ngành liên quan của tỉnh, huyện Quỳ Châu đã tập trung thảo luận về công tác chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng, trồng rừng thay thế và tiến độ thực hiện khu tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án.
Làm việc cùng đoàn công tác, thay mặt UBND tỉnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Thành Vinh đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan sớm cho phép điều chỉnh chủ trương đầu tư và bố trí đủ nguồn vốn để đảm bảo thực hiện đúng kế hoạch đề ra.
Đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xem xét mở rộng thêm đối tượng trồng rừng; xem xét cho phép đầu tư hạng mục khoanh nuôi xúc tiến tái sinh có trồng bổ sung rừng để đảm bảo diện tích rừng đã được chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác của Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng và các dự án khác được trồng rừng thay thế ngay tại địa bàn tỉnh.
Hướng dẫn địa phương trình tự, thủ tục để chuyển số tiền chưa sử dụng tại Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh về Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam để tổ chức trồng rừng thay thế tại địa phương khác.
Qua các ý kiến tại hội nghị, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Thị Lệ Thủy ghi nhận nỗ lực của địa phương trong việc bố trí đủ diện tích, thực hiện trồng rừng thay thế theo Nghị quyết của Quốc hội. Đồng thời, đề nghị tỉnh rà soát lại công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư; làm rõ tổng số hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án, trong đó, đã sắp xếp, ổn định được bao nhiêu hộ dân,…
Đoàn giám sát tiếp thu các kiến nghị, đề xuất của UBND tỉnh Nghệ An và các địa phương, đơn vị liên quan để báo cáo Quốc hội giải quyết những vướng mắc, tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ của dự án.
