Sáng 4/1 tại TAND Hà Nội, ông Tuyến là người đầu tiên trả lời thẩm vấn để làm rõ cáo buộc nhận hối lộ từ Việt Á. Trước bục khai báo, cựu giám đốc CDC Hải Dương nhiều lần ngập ngừng, trả lời không rành mạch trước các truy vấn của chủ tọa.
Giải thích về bối cảnh đầu năm 2021, ông Tuyến nói Covid-19 "bùng phát rất dữ dội" ở Hải Dương, cả hệ thống phải gồng mình chống dịch, triển khai đồng bộ nhiều biện pháp. Do tính cấp bách, Bộ Y tế điều 4 đơn vị "thiện chiến" nhất hỗ trợ địa phương.
Thế nhưng ông Tuyến cho rằng các đơn vị này không đáp ứng được yêu cầu quy trình thu mẫu, chuyển mẫu từ Hải Dương về Hà Nội sau đó sàng lọc, cập nhật số liệu. Mọi công đoạn diễn ra "rất rối", không đảm bảo được tính "thần tốc, cấp tốc".
Trong hoàn cảnh đó, Ban chỉ đạo Phòng chống dịch đặt ra yêu cầu cần có một đơn vị độc lập xét nghiệm tức tốc tại chỗ với phương châm nhanh, gọn, chuẩn xác. Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á được chọn làm việc này.
"Vậy ai hay đơn vị nào đề xuất cho Việt Á về Hải Dương chống dịch", chủ tọa hỏi. Ông Tuyến cho hay "cấp trên chỉ đạo trực tiếp", cụ thể là Bí thư Tỉnh ủy Phạm Xuân Thăng. Sau đó, Ban thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh có nhiều văn bản với cùng nội dung "cho Việt Á cùng tham gia". Từ đó, Phan Quốc Việt, Chủ tịch Việt Á, được tham gia các cuộc họp về phòng chống dịch do Ban thường vụ Tỉnh ủy tổ chức.
Lúc đó với cương vị giám đốc CDC, ông khai chỉ có suy nghĩ duy nhất là "làm và làm", không rõ về quy trình như thế nào. Việt Á cũng là đơn vị chủ công nên ông nghĩ vì thế mà họ được tham gia họp cùng Ban chỉ đạo.
Cựu giám đốc CDC Hải Dương Phạm Duy Tuyến. Ảnh: Ngọc Thành
Về phương thức thanh toán, ông Tuyến giải thích tất cả đều làm theo quy trình rút gọn, lấy hàng trước, hoàn thiện hồ sơ sau. Kết quả, CDC Hải Dương đã thanh toán cho Việt Á 4 hợp đồng, tổng hơn 147 tỷ đồng.
Sau đợt thanh toán đầu tiên, ông Tuyến không được Việt Á cho gì cả. Những lần sau, doanh nghiệp tự đề nghị "chia sẻ lợi nhuận" cho CDC Hải Dương như một lời cảm ơn cho những người tuyến đầu vất vả, có nhiều đóng góp cho phòng chống dịch.
Ông Tuyến thừa nhận cầm 27 tỷ đồng của Việt qua ba lần chuyển khoản. "Việt Á nói là chia sẻ lợi nhuận nên bị cáo không nghĩ nhiều, cũng không nghĩ đó là vi phạm pháp luật. Chỉ đến khi bị bắt, bị cáo mới biết nhận tiền là sai", ông Tuyến giải thích.
"Thế Việt Á chuyển tiền cho bị cáo vào đâu, bằng cách nào?", chủ tọa truy vấn. Cựu giám đốc CDC khai rằng đây là tiền phần trăm nên không dùng được tài khoản ngân hàng của cơ quan. Bởi thế ông mượn số tài khoản của bạn và người thân để chuyển tiền vào.
Ông Tuyến đang khai thì bị chủ tọa ngắt lời: "Hai lời khai của bị cáo cực kỳ mâu thuẫn. Lúc đầu bảo là chia sẻ lợi nhuận nên không sai, sau lại nói phải dùng số tài khoản người khác để nhận tiền".
Cựu giám đốc không trả lời trực tiếp song giải thích nếu dùng số tài khoản của CDC sẽ phải báo cáo, kê khai chi tiết nên "rất lằng nhằng". 27 tỷ đồng nhận từ Việt Á, ông chủ động đưa Bí thư Tỉnh ủy Phạm Xuân Thăng hai lần 600 triệu đồng và 50.000 USD, đưa cho Giám đốc Sở Y tế Phan Mạnh Cường 6 lần tổng 7 tỷ đồng. Số tiền còn lại ông Tuyến chia cho một số lãnh đạo, cán bộ của CDC và hưởng lợi 16,5 tỷ đồng.
"Sao bị cáo lại đưa tiền cho cấp trên?", HĐXX hỏi. Ông Tuyến khai Việt có gợi ý về cách chi tiền nhưng gợi ý như thế nào ông không trình bày tiếp.
Ông Tuyến nói đưa tiền cho hai cấp trên bởi nghĩ rằng họ vất vả, có nhiều đóng góp và hỗ trợ ông nhiều trong công việc.
Theo cáo buộc, năm 2020-2021, Hải Dương liên tiếp bùng phát các ổ Covid-19 khiến phải ba lần công bố dịch. Nhận thấy đây là địa bàn tiềm năng, Phan Quốc Việt nhờ người tác động đến Bí thư Tỉnh ủy Phạm Xuân Thăng để xin vào tham gia xét nghiệm.
Được bí thư đồng ý, ngay trong tháng 1/2021, Việt Á đã đưa thiết bị y tế về Hải Dương phục vụ xét nghiệm phòng chống dịch. Việt còn đề nghị ông Thăng tạo điều kiện cho Việt Á được tham gia xét nghiệm cho công nhân tại các khu công nghiệp và cả người lao động ngoài khu công nghiệp. Mục đích của Việt là "được xét nghiệm trên diện rộng, tăng công suất, tạo nguồn thu trái pháp luật đặc biệt lớn".
Vì Ban thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo, CDC Hải Dương đã phối hợp cùng Việt Á làm thủ tục chỉ định thầu, ký hợp đồng và thanh toán theo giá doanh nghiệp đưa ra là 470.000 đồng/kit. CDC Hải Dương đã mua hơn 220.000 kit xét nghiệm của Việt Á và đã thanh toán 106 tỷ đồng, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 73 tỷ đồng.
Quá trình thực hiện hợp đồng mua kit xét nghiệm, Việt đề nghị ông Tuyến tạo điều kiện thuận lợi cho Việt Á bán sản phẩm, thanh toán tiền theo đơn giá đưa ra. Đổi lại, Việt Á sẽ chi 20-25% giá trị hợp đồng cho CDC Hải Dương.
Trong các đợt thanh toán, nhân viên Việt Á đã tính toán để xác định số tiền % ngoài hợp đồng để chuyển cho CDC Hải Dương là 27 tỷ đồng, tương đương 20-25%, cáo trạng nêu.
