Chiều 16/1, để làm rõ hành vi phạm tội của các bị cáo trong vụ án tấn công hai trụ sở xã Ea Ktur và Ea Tiêu khiến 9 cán bộ và người dân thiệt mạng, nhiều người khác bị thương, TAND tỉnh Đăk Lăk đã xét hỏi một số bị cáo liên quan.
Phần lớn những người bị thẩm vấn đều có vai trò cầm đầu vụ án đặc biệt nghiêm trọng này, trong đó có H Wuêñ Êban - người phụ nữ được xác định đứng đầu, chỉ huy lực lượng Đêga tại Đăk Lăk. Bà này có 8 con sinh năm 2003 đến 2012.
H Wuêñ Êban tại tòa chiều 16/1. Ảnh: TTX VN
Theo cáo trạng được công bố tại tòa, từ năm 2015, Y Mut Mlô (đang trốn truy nã) cầm đầu tổ chức Nhóm hỗ trợ người Thượng tại Mỹ (MSGI) thường xuyên lôi kéo H Wuêñ Êban (Amí Sân) tham gia các hoạt động vũ trang, giết người, phá hủy tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm gây ra tình trạng hoảng sợ trong nhân dân; gây mất an ninh trật tự tại địa bàn tỉnh Đăk Lăk, nếu thành công sẽ tiếp tục mở rộng sang các tỉnh khác.
Đồng thời, H Wuêñ Êban cũng được giới thiệu với các thành viên khác của MSGI gồm: Y Čhik Niê - Phó chỉ huy; Y Niên Êya - Thủ quỹ; Y Bút Êban (Y Bé Êban) - phụ trách tập hợp, thông báo khi họp; Y Chanh Byă (Y Čăñ Buôn Yă) và Y Sôl Niê là thành viên cốt cán. Y Mut Mlô cũng lôi kéo Y Quynh Bdap, Y Krông Phôk tham gia tổ chức và giới thiệu cho H Wuêñ Êban đến gặp Y Quynh Bdap, Y Krông Phôk để biết thêm về hoạt động của nhóm.
Tháng 8/2018, sau khi Y Quynh Bdăp vượt biên trái phép sang Thái Lan đã thành lập tổ chức Người thượng vì công lý (MSFJ) nhằm tuyên truyền, kích động, lôi kéo người đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực Tây Nguyên tiến hành các hoạt động bạo động vũ trang, khủng bố. Y Quynh Bdăp phân công H’Wuêñ Êban đứng đầu lực lượng Đêga trong nước, Y Krông Phôk là người cầm đầu nhóm người ở huyện Lăk và Krông Ana. Đến năm 2019, H Wuêñ Êban đồng ý tham gia tổ chức MSGI với mục đích tìm kiếm sự hỗ trợ về vật chất từ nước ngoài để hoạt động chống chính quyền nhân dân, tiến tới thành lập Nhà nước Đêga tại Tây Nguyên.
Từ ngày 9 đến ngày 10/6/2023, các kẻ khủng bố tham gia nhóm Lính Đêga tập trung tại chòi rẫy tập luyện võ thuật, chế tạo bom xăng, hướng dẫn cách sử dụng súng, đạn... Tối 10/6/2023, họ tập trung tại chòi rẫy để phân phát vũ khí, điểm danh, quay phim, chụp ảnh và chia thành 2 nhóm: một do Y Jǔ Niê và Y Thô Ayǔn chỉ huy cùng 33 người đi bộ đến tấn công trụ sở xã Ea Ktur; hai là do Y Tim Niê chỉ huy cùng 34 người đi bằng môtô đến tấn công trụ sở xã Ea Tiêu.
Đêm 10/6/2023 rạng sáng ngày 11/6/2023, khoảng gần 100 người nhóm Lính Đêga chia làm hai nhóm, sát hại Bí thư xã Ea Ktur, Chủ tịch xã Ea Tiêu, 4 công an và 3 người dân; làm hai công an và nhiều người khác bị thương, thiệt hại cơ sở vật chất khoảng 2,5 tỷ đồng.
Trả lời HĐXX, H Wuêñ cho hay quen Y Mut Mlô và Y Quynh Bdap (cả hai đang trốn truy nã) qua Facebook và nhận nhiệm vụ lôi kéo người dân để thành lập Nhà nước Đêga. Khi mới gia nhập, bà này được tổ chức nước ngoài gửi tiền về làm chi phí hoạt động nhưng thực tế dùng "mua mắm, muối, gạo vì quá ít".
Năm 2017, H Wuên tham gia tổ chức thành lập Nhà nước Đềga, trở thành người chủ chốt, thông báo tình hình trong nước cho những kẻ lưu vong. Bị cáo thừa nhận cũng đã lôi kéo được khoảng 50 người thuộc các gia đình nghèo, dân tộc thiểu số, truyền đạt cho họ những gì đã được tổ chức nước ngoài hứa hẹn là "cho nhiều tiền, nhiều đất, sung sướng và không cần làm gì cả".
Chủ tọa hỏi: "Là người mẹ có 8 con, bị cáo có thấy hành vi giết người của tổ chức này là dã man không?. H Wuêñ nói "đã rất hối hận".
